De Franse staat heeft de afgelopen jaren haar greep op bedrijven als Renault en Air France-KLM fors verstevigd. De Japanse automaker Nissan, dat een jarenlange succesvolle alliantie heeft met Renault, begint behoorlijk zenuwachtig te worden over de Franse staatsbemoeienis.

De directies van Renault en Nissan komen eind deze week bijeen over om te spreken over de groeiende rol van de Franse staat bij de alliantie, schrijft The Wall Street Journal dinsdag.

De Japanners en de Fransen werken al jaren nauw samen. Ze delen niet alleen de technologie, maar hebben ook dezelfde topman: de Braziliaan Carlos Ghosn. Een samenwerking die nog verder wordt versterkt doordat de twee bedrijven behoorlijke belangen in elkaar hebben genomen. Het kleinere Nissan heeft 15 procent van Renault, Renault bezit 43,5 procent van de Japanse automaker.

De succesvolle samenwerking staat echter onder druk. De reden is de toenemende bemoeienis van de Franse staat. Net als bij Air France-KLM heeft de Franse staat dit jaar haar aandelenbelang in Renault sterk vergroot.

In de greep van Parijs

Dat deed Parijs in april dit jaar nadat het een wet had aangenomen waarin staat dat trouwe aandeelhouders – dat wil zeggen investeerders die het aandeel langer dan twee jaar vasthouden – worden beloond met dubbel stemrecht. Zie het artikel: Franse staat doet weer stemrechttruc, nu bij Air France-KLM.

Officieel is het doel van de wet om speculanten buiten de deur te houden. In de praktijk leidt het er echter toe dat de invloed van de politiek bij de bedrijven waar de Franse staat aandelen heeft, fors is toegenomen.

Bij Air France-KLM, waar de Franse staat 18 procent van de aandelen in handen heeft en dankzij de nieuwe wet het dubbele aan stemrecht, zet dat een rem op de broodnodige reorganisatie.

Het zijn vooral de junior partners uit het buitenland, KLM bij Air France-KLM en Nissan bij Renault-Nissan, die zenuwachtig worden van de toenemende invloed van Parijs. Franse politici, zo schatten ze waarschijnlijk terecht in, stellen om electorale redenen Franse belangen voor het bedrijfsbelang.

Toepassing van de wet

Wat ook niet helpt, is de manier waarop Parijs het spel speelt. In de wet waarmee de Franse staat zichzelf meer stemrecht toebedeelt, staat dat die alleen geldt als een meerderheid van de aandeelhouders het ermee eens is.

In het geval van Renault had de Franse staat haar belang al vergroot tot 20 procent, net voordat de aandeelhouders gingen stemmen over het al dan niet toepassen van de wet. Dat overigens tot groot chagrijn van topman Ghosn, die nu te weinig stemmen bezat om de toepassing van de wet tegen te houden.

De Franse minister van Economische Zaken Emmanuel Macron blijft roepen dat hij het bedrijfsbelang voorop stelt en achter de alliantie met Nissan staat. Ook belooft hij ooit dat de Franse staat haar belang weer terug gaat brengen naar 15 procent.

Nissan wil actie

Bij Nissan willen ze echter niet langer wachten en willen ze topoverleg en actie over de alliantie. Ze zouden, zo schrijft de Amerikaanse zakenkrant, overwegen om het eigen belang in Renault te vergroten.

Op die manier zou Nissan, dankzij dezelfde wet, haar invloed bij Renault kunnen vergroten om tegenwicht te kunnen bieden aan de Franse staat. Ook zou Nissan graag zien dat het belang van Renault iets kleiner zou worden, zodat er sprake zou zijn van een evenwichtigere verdeling van de aandelenbelangen in elkaar bedrijf.

Bij die andere grote alliantie, rommelt het ook. De Nederlandse staat heeft geen belang in Air France-KLM, alleen in KLM zelf. Minister Jeroen Dijsselbloem sloot onlangs tegenover een verslaggever van de NOS niet uit dat de Nederlandse staat aandelen Air France-KLM zal kopen, omdat "KLM en Schiphol van nationaal strategisch belang zijn. Als dat in geding is grijpen we in."

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl